Ruimtemissie PLATO

ESA werkt momenteel aan de laatste voorbereidingen van de nieuwe missie PLATO (PLAnetary Transits and Oscillations of stars). Deze ruimtetelescoop is ontwikkeld om rotsachtige planeten te ontdekken. Het gaat specifiek om planeten binnen de leefbare zone, die draaien om sterren vergelijkbaar met onze zon. PLATO zoekt dus eigenlijk naar een (super)aarde 2.0.

PLATO is vernoemd naar de bekende Griekse Filosoof Plato, die zocht naar een natuurwet om de uniformiteit en regelmaat van de banen van planeten (zwerfsterren) te verklaren.

Het doel

PLATO is deel van ESA’s Cosmic Vision programma. Missies binnen dit programma moeten meer inzicht geven in:

• Hoe het zonnestelsel werkt.
• Wat de condities zijn voor planeetvorming en het ontstaan van leven.
• De fundamentele natuurwetten van het universum.
• Waar het universum uit bestaat en hoe het ontstaan is.

PLATO is een zogenaamde multitelescoop. Het heeft wel 26 camera’s. Elk van deze camera’s is een refractietelescoop bestaande uit 6 lenzen. PLATO kan hiermee 150.000 heldere sterren tegelijk onder de loep nemen. Het doel is om van een miljoen sterren de bijbehorende planeten te ontdekken. Vervolgens wordt onderzocht welke eigenschappen de planeten hebben.

PLATO ontdekt planeten met de transitmethode: als een planeet voor een ster langs gaat, dan dimt het licht een fractie. Als dat patroon zich regelmatig herhaalt, duidt dat op een planeet die in een vaste baan om de ster draait.

Het tweede doel van de missie is astroseismologie; PLATO bestudeert de oscillaties (trillingen) van sterren. Dit geeft informatie over de interne structuur, evolutie en leeftijd van de ster.

ESA ESTEC

PLATO is op dit moment bij ESA ESTEC, in Noordwijk. Medewerkers van ESA leggen hier de laatste hand aan de missie. Zo heeft de telescoop hier zijn zonneschild en zonnepanelen aangemeten gekregen. Een delicate en lastige klus!

De zon is zowel vriend als vijand voor PLATO. De zonnepanelen vangen het licht van de zon en zetten dit om in elektrische energie. Het zonneschild beschermt juist de gevoelige instrumenten tegen hitte en te fel licht. Dit is belangrijk want de camera’s van de telescoop werken het beste bij een temperatuur van -80° graden Celsius.

Testen, testen en nog eens testen

PLATO is nu compleet en dus kan het testen beginnen! Bij ESTEC wordt het uitvouwen van de zonnepanelen getest. Maar op aarde werkt dat natuurlijk een stukje anders dan in de ruimte. Daarom worden de condities vanuit de ruimte gesimuleerd. PLATO is met een kabelsysteem opgehangen om zo de gewichtsloosheid na te bootsen. Eenmaal succesvol uitgevouwen, werd met een speciale lamp ook het zonlicht nagebootst. Zo kon ESA testen of PLATO wel voldoende elektriciteit opwekt. De telescoop slaagde met vlag en wimpel voor de test.

De missie ligt op schema. De lancering staat gepland voor december 2026. Voor die tijd volgen nog enkele belangrijke tests, waaronder het simuleren van het geluid, de trillingen en schokken van de lancering. Ook is er nog een simulatie van het vacuüm en de grote temperatuurverschillen in de ruimte. Deze tests vinden plaats in Europa’s grootse vacuümkamer: LSS bij ESTEC.