Lancering Nederlands instrument TROPOMI

Lancering

De Europese satelliet Sentinel-5P – met in het hart het Nederlandse ruimte-instrument Tropomi – vliegt op vrijdag 13 oktober om 11:27 uur onze tijd naar de ruimte. Vanuit een baan om de aarde gaat de satelliet, die onderdeel is van het ESA Copernicus-programma, met ongekende precisie de luchtkwaliteit en broeikasgassen wereldwijd in kaart brengen.

Luchtvervuiling in kaart brengen

Sentinel-5 Precursor – ook wel Sentinel-5P genoemd – is de eerste Copernicus-missie die helemaal is toegespitst op het monitoren van onze atmosfeer. Dat doet de satelliet met Tropomi, een in Nederland ontwikkeld instrument dat speurt naar spoorgassen als stikstofdioxide, ozon, formaldehyde, zwaveldioxide, methaan, koolstofmonoxide en aërosolen. Al deze gassen beïnvloeden de lucht die we inademen en dus ook onze gezondheid en ons klimaat.

Met behulp van Tropomi zal Sentinel-5P iedere dag opnieuw een beeld van de luchtkwaliteit en klimaatontwikkeling van iedere plek op aarde maken, tot op stadsniveau. De verzamelde informatie wordt via de Copernicus Atmosphere Monitoring Service gedeeld met beleidsmakers en de wetenschap.

Naast inzicht in de huidige status van de luchtkwaliteit en het klimaat helpt de data ook onze kennis van klimaatprocessen in de atmosfeer te onderzoeken en het ontstaan van gaten in de ozonlaag te verklaren. Sentinel-5P helpt daarnaast bij het volgen van vulkanische as en bij het waarschuwen voor hoge niveaus van UV-straling.  

Nederlands vernuft

Wetenschappers en ingenieurs van Airbus Defence and Space Netherlands, KNMI, SRON en TNO hebben in opdracht van het Nederlandse ruimtevaartagentschap Netherlands Space Office (NSO) en de Europese ruimtevaartorganisatie ESA jarenlang aan Tropomi gewerkt.

De afgelopen acht jaar investeerde de Nederlandse overheid in totaal zo'n 100 miljoen euro in de ontwikkeling en bouw van het instrument. Het resultaat is een ongekend staaltje innovatie van de lage landen, waarin het beste van de Nederlandse ruimtevaarttechnologie en de atmosfeer-wetenschap samenkomt. Parallel aan Tropomi bouwde ESA het satellietplatform van Sentinel-5P. Afgelopen jaar werden de twee samengevoegd. Nu zijn ze klaar voor hun reis naar de ruimte.

De aarde observeren

Na zijn lancering op vrijdag 13 oktober gaat Tropomi minimaal zeven jaar lang aan het werk. Hij vliegt daarbij met Sentinel-5P op 824 kilometer hoogte in een baan om de aarde. De technologie van Tropomi is revolutionair: het instrument vangt licht dat weerkaatst wordt door de dampkring op, laat dat via spiegels weerkaatsen, rafelt het uiteen door tralies en legt het vast met detectoren. Vervolgens vergelijkt het instrument dat licht met direct zonlicht. Uit het verschil halen wetenschappers informatie over de samenstelling van onze atmosfeer.  

Sentinel-5P draagt in feite een bewakingscamera van de atmosfeer met zich mee. De satelliet is de zesde Sentinel-kunstmaan die zich in een baan om de aarde gaat bevinden. Sentinel-5P maakt onderdeel uit van een vloot aan satellieten die data en beelden verzamelen voor het aardobservatie-programma Copernicus van de Europese Commissie. Het unieke aardobservatie-programma moet de mens meer begrip van zijn leefomgeving opleveren, en zo helpen bij het aanpakken van problemen als klimaatverandering.

De lancering bijwonen

Bezoekers van Space Expo kunnen op vrijdag 13 oktober getuige zijn van de lancering. Het programma is als volgt:

11:27 uur: Lancering Sentinel-5P

12:45 uur: Live-verslag van loskoppeling van de satelliet, het uitklappen van de zonnepanelen en ontvangst van het eerste signaal